«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να αισθάνεται κανείς δημιουργός. Ο θρίαμβος της ζωής εκφράζεται με τη δημιουργία». Τάδε έφη ο Γάλλος φιλόσοφος Henri Bergson (Νόμπελ 1927).
Αυτή είναι και η τρίτη -κατά τον
Robinson- βασική αρχή που κάνει την ανθρώπινη ζωή να ακμάζει … (Οι άλλες δύο,
υπενθυμίζω, είναι οι εξής: α) Τα
ανθρώπινα όντα είναι διαφορετικά και ποικιλόμορφα από τη φύση τους. β) Η περιέργεια -η έντονη επιθυμία κάποιου να
μάθει τι είναι, πώς λειτουργεί, ή πώς εξελίσσεται κάτι, σύμφωνα με τον
λεξιλογικό ορισμό).
Η ανθρώπινη ζωή λοιπόν, όπως λέει στην ομιλία
του ο Robinson, είναι εγγενώς δημιουργική. Δημιουργούμε τις ζωές μας, και μπορούμε να τις
αναδημιουργήσουμε καθώς τις εξετάζουμε.
[…]Η δημιουργικότητα είναι το κοινό
νόμισμα της ανθρωπότητας. Είναι η αιτία που ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι τόσο
ενδιαφέρων, ποικίλος και δυναμικός. Όλοι δημιουργούμε τις ζωές μας, μέσα από
μια αέναη διαδικασία όπου σκεπτόμαστε εναλλακτικές λύσεις και δυνατότητες, κι
ένας από τους ρόλους της εκπαίδευσης είναι να αφυπνίζει και ν' αναπτύσσει τις δυνάμεις της δημιουργικότητας.
Αντ' αυτού, αυτό που έχουμε, τονίζει, είναι
μια κουλτούρα τυποποίησης. Δεν υπάρχει όμως πραγματικά κανένας λόγος να είναι
έτσι τα πράγματα...
Και παραθέτει ως παράδειγμα τη Φινλανδία
(χώρα που διαθέτει ένα εκπαιδευτικό σύστημα υψηλών επιδόσεων) όπου υπάρχει μια
πολύ ευρεία προσέγγιση της εκπαίδευσης -η οποία περιλαμβάνει (εκτός από την ανάγνωση,
τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες) και τις ανθρωπιστικές επιστήμες, φυσική
αγωγή και τέχνες. Επιπλέον, δεν υπάρχουν τυποποιημένα τεστ στη Φινλανδία.
Η βασική όμως επιτυχημένη ενέργεια που κάνουν όλα τα συστήματα υψηλών επιδόσεων στον κόσμο, λέει ο Robinson, (και η οποία δεν είναι εμφανής δυστυχώς, στο δικό μας) είναι αυτή: Εξατομικεύουν τη διδασκαλία και τη μάθηση. Αναγνωρίζουν πως οι μαθητές είναι που μαθαίνουν και το σύστημα πρέπει να τους εξάψει την περιέργεια, την ατομικότητα και τη δημιουργικότητα. Έτσι τους κάνεις να μάθουν.
Το δεύτερο πράγμα που κάνουν είναι ότι αποδίδουν πολύ υψηλή θέση στο επάγγελμα του δασκάλου. Αναγνωρίζουν πως δεν μπορείς να βελτιώσεις την εκπαίδευση αν δεν επιλέξεις αξιόλογους ανθρώπους να διδάξουν κι αν δεν τους παρέχεις συνεχή υποστήριξη και επαγγελματική εξέλιξη. Η επένδυση σε αυτό δεν είναι κόστος. Είναι μια επένδυση και κάθε χώρα που επιτυγχάνει το ξέρει. (!)
Και το τρίτο είναι πως μεταβιβάζουν την ευθύνη στο επίπεδο του σχολείου, για να γίνει η δουλειά. Η εκπαίδευση δεν λαμβάνει χώρα στις αίθουσες των επιτροπών των νομοθετικών κτιρίων, αλλά στις σχολικές αίθουσες και τα σχολεία, και οι άνθρωποι που την πραγματοποιούν είναι οι δάσκαλοι και οι μαθητές. Κι αν αφαιρέσεις την κρίση τους, παύει να λειτουργεί. (Πρέπει λοιπόν να την επιστρέψουμε στους ανθρώπους…)
Πολλές φορές παρατηρούμε ότι υπάρχουν
εξαιρετικά μυαλά που επιτελούν σημαντικό έργο στη χώρα. Αυτό όμως
φαίνεται να συμβαίνει παρά την κυρίαρχη κουλτούρα της εκπαίδευσης, και όχι
εξαιτίας της. Είναι σαν να πλέουν οι άνθρωποι συνεχώς ενάντια στον άνεμο…
Ο λόγος, κατά τον Robinson, είναι
ο ακόλουθος: Πολλές από τις τρέχουσες πολιτικές βασίζονται σε μηχανιστικές
αντιλήψεις της εκπαίδευσης.
Το
ζήτημα όμως είναι ότι η εκπαίδευση δεν είναι ένα μηχανικό σύστημα. Είναι ένα
ανθρώπινο σύστημα. Αφορά ανθρώπους που είτε θέλουν, είτε δεν θέλουν να μάθουν. Και κάθε μαθητής που δεν τα πάει καλά ή που
εγκαταλείπει το σχολείο έχει κάποιο λόγο που το κάνει… Ίσως να το βρίσκει
βαρετό ή άσχετο. Ίσως βρίσκει πως έρχεται σε αντίθεση με τη ζωή που βιώνει έξω
απ' το σχολείο.
Θα πρέπει λοιπόν να ενστερνιστούμε μια
διαφορετική θέση. Πρέπει ν'
αναγνωρίσουμε πως πρόκειται για ένα ανθρώπινο σύστημα, και πως υπάρχουν
συνθήκες υπό τις οποίες οι άνθρωποι προκόβουν και συνθήκες κάτω από τις οποίες
αποτυγχάνουν. Και πως η εκπαιδευτική καλλιέργεια μάς είναι απολύτως
απαραίτητη.
Η κοιλάδα του Θανάτου δεν είναι νεκρή, λέει ο ομιλητής, είναι κοιμισμένη… Ακριβώς κάτω από την επιφάνεια, υπάρχουν σπόροι δυνατοτήτων που περιμένουν τις σωστές συνθήκες για ν' αναπτυχθούν, και, όπως συμβαίνει με όλα τα οργανικά συστήματα, αν οι συνθήκες είναι σωστές, η ζωή είναι αναπόφευκτη. Αυτό το βλέπουμε να συμβαίνει όλη την ώρα. Παίρνεις μια περιοχή, ένα σχολείο, μια περιφέρεια, αλλάζεις τις συνθήκες, δίνεις στους ανθρώπους μια διαφορετική αίσθηση των δυνατοτήτων τους, ένα διαφορετικό σύνολο προσδοκιών, ένα ευρύτερο φάσμα ευκαιριών, τιμάς και σέβεσαι τις σχέσεις μεταξύ των διδασκόντων και των διδασκομένων, δίνεις στους ανθρώπους την ευκαιρία να είναι δημιουργικοί και να καινοτομήσουν σ' αυτό που κάνουν, και τα σχολεία που ήταν κάποτε στερημένα, ανθίζουν.
[…] Οι μεγάλοι ηγέτες το γνωρίζουν αυτό. Ο πραγματικός ρόλος της ηγεσίας στην εκπαίδευση δεν είναι και δεν θα έπρεπε να είναι διοικητικός και ελεγκτικός. Ο πραγματικός ρόλος της ηγεσίας είναι η δημιουργία ενός κλίματος δυνατοτήτων. Αν γίνει αυτό, οι άνθρωποι θα ανταποκριθούν στην πρόκληση και θα επιτύχουν πράγματα που δεν περιμέναμε. […]
Και τελειώνει με τη θαυμάσια ρήση του Βενιαμίν Φραγκλίνου: "Υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι στον κόσμο: Αυτοί που είναι αμετακίνητοι, άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν, δε θέλουν να καταλάβουν, και δεν πρόκειται να κάνουν τίποτε γι’ αυτό. Υπάρχουν αυτοί που είναι ευμετάβλητοι, που βλέπουν την ανάγκη γι' αλλαγή και είναι προετοιμασμένοι να την αφουγκραστούν. Και είναι κι εκείνοι που κινούνται, αυτοί που κάνουν τα πράγματα να συμβούν". Αν ενθαρρύνουμε περισσότερους ανθρώπους, αυτό θα γίνει ένα κίνημα. Κι αν το κίνημα είναι αρκετά ισχυρό, αυτό, με την καλύτερη δυνατή έννοια της λέξης, θα είναι μια επανάσταση. Κι αυτό είναι που χρειαζόμαστε». (!!!)
«Το κόλπο για να ξεκινήσεις είναι να σταματήσεις να
μιλάς και να αρχίσεις να κάνεις», όπως έχει πει κι ο αγαπημένος σε όλους μας
Γουώλτ Ντίσνεϋ…
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου